Een kapotte vering, fuseekogel, schokdemper, balhoofdlager of bodemplaat… Verkeersdrempels kunnen een behoorlijke schadepost opleveren voor automobilisten en motorrijders. De kans om de schade succesvol te verhalen is niet eenvoudig, maar kansloos ben je niet.
Elke keer als Ilona Stevens voor een duiktocht met haar vrienden het campingterrein oprijdt waar haar vaste duikstek ligt, zet ze zich schrap. Bij het passeren van een serie verkeersdrempels hoort ze steeds de bodemplaat tegen de drempel klappen. “Zelfs als ik stapvoets rijd, gebeurt dat.”
De drempels zijn volgens haar hooguit 10 centimeter breed en vrij hoog. Na een tijd liet de bodemplaat los. “De reparatie kostte meer dan 100 euro. Ik heb informeel geklaagd bij de campingeigenaar, maar hij zegt dat hij die drempels niet wil weghalen. Bezoekers hebben volgens hem geen boodschap aan bordjes waarop staat dat ze rustig moeten rijden. Het is voor mij moeilijk om aan te tonen dat de schade het gevolg is van de drempels. Dus ik laat het er maar bij.”
Het verhaal van Stevens staat niet op zichzelf. Cijfers over het aantal auto’s dat schade oploopt door verkeersdrempels zijn er niet, maar een belronde langs garages en verzekeraars leert dat de kosten aanzienlijk kunnen oplopen.
Welke risico’s loop je? Hoe kun je schade voorkomen? En wat zijn je rechten als de drempel naar jouw idee te hoog is om op de voorgeschreven snelheid overheen te rijden?
1. Waaraan moet een drempel voldoen?
Voor het ontwerp van een drempel gelden geen wettelijke eisen. Gemeenten zijn hier dus vrij in. Wel heeft het CROW - het kenniscentrum voor verkeer, vervoer en infrastructuur - op basis van uitgebreid onderzoek een richtlijn opgesteld voor het ontwerp en de aanleg.
De standaardhoogte van een drempel is 12 centimeter, vertelt John Boender, programmamanager wegontwerp bij CROW. "Voor wegen waar lage-vloerbussen overheen rijden is dat 8 centimeter."
De lengte van de op- en afrit is afhankelijk van de gewenste snelheidsremming en de drempelhoogte. Hoe hoger de drempel en de maximumsnelheid, hoe langer de oprit. Daarnaast moet een drempel sinusvormig zijn en ook goed berijdbaar zijn voor fietsers, brom- en snorfietsers.
Stevig zandbed
Er gelden ook richtlijnen over de aanleg. Zo moet op het gebied waar de drempel komt een stevig zandbed worden aangelegd, om verzakking te voorkomen. Verder moet de drempel goed zichtbaar zijn, door taludmarkering.
Om verwarring met een uitrit te voorkomen moet de drempel minimaal 8 meter van een straathoek afliggen, of 15 meter bij wegen waar ook bussen en vrachtwagens rijden.
Als een drempel aan de richtlijnen voldoet, moet je er met de aangegeven snelheid overheen kunnen zonder dat de auto schade oploopt. Maar gemeenten gaan daar weleens de mist mee in, zegt Annelies Tichelaar, woordvoerder van de ANWB. "Er zijn bijvoorbeeld wegbeheerders die een drempel met een ontwerpsnelheid van 20 kilometer per uur aanleggen in een 30-kilometergebied, zodat dan de gemiddelde snelheid op 30 kilometer per uur komt. Maar weggebruikers worden hier wel door verrast."
2. Welke schade kun je oplopen?
Als een drempel volgens de richtlijnen van CROW is gebouwd, moet je er op de adviessnelheid overheen kunnen rijden zonder schade of letsel. Rijd je te hard, dan kan de rekening voor de garage behoorlijk oplopen.
Hoe groot de totale jaarlijkse schade is die auto's oplopen door verkeersdrempels is niet bekend. Maar uit onderzoek van verzekeraar AllSecur blijkt wel dat stilstaande objecten, waar drempels onder vallen, al tien jaar in de top 5 staan van de belangrijkste oorzaken van autoschade. De schadeafdeling van AllSecur splitst de categorie stilstaande objecten niet verder uit.
Schokdempers, veren en carterpannen
Volgens woordvoerder Suzanne Caron van AllSecur kan de schade door drempels behoorlijk uiteenlopen. "Onderdelen die vernield of beschadigd kunnen raken, zijn bijvoorbeeld de schokdempers, veren, bodembeschermplaten, de voorbumper, radiatoren en de carterpannen, met mogelijke motorschade tot gevolg."
De reparatiekosten lopen eveneens erg uiteen en zijn onder andere afhankelijk van het type en merk voertuig. "Maar om toch een indicatie te geven: voor een kapotte schokdemper ben je tussen de 150 en 300 euro kwijt. Schade aan de bumper en/of bodemplaat komt al snel op 500 tot 1.000 euro. Reparatie van een kapotte carterpan, inclusief uitgebreide controle, kost enkele honderden euro’s. Hiermee doorrijden kan leiden tot motorschade van soms duizenden euro’s."
Motoren
Ook motoren kunnen behoorlijke schade oplopen als ze een drempel met een te hoge snelheid nemen, merkt Bart Pols, eigenaar van motorzaak Pols Motoren in Waalwijk. "Vooral balhoofdlagers, de lagers waarmee het stuur draait, moeten het ontgelden. Deze kosten 70 tot 100 euro. Echter, omdat het drie tot 3,5 uur duurt om te verwisselen, wordt het een kostbare aangelegenheid."
Of een balhoofdlager het begeeft, hangt volgens hem wel af van het rijgedrag. "Bij sommige motorrijders is binnen een uur de balhoofdlager kapot; bij andere na 100.000 kilometer nog steeds niet."
Verder kan een duopassagier letselschade oplopen als je te hard over een drempel rijdt. "Houdt hij zich niet goed vast, dan kan hij bij een steile drempel gelanceerd worden."
Rob Brans, eigenaar van Brans Autoservice in Oudenbosch, heeft in de achttien jaar dat hij deze zaak bestiert het aantal gebreken zien toenemen. Hij treft in zijn garage vooral veel auto's met gebroken veren. "Soms scheurt zelfs de onderkant van de motor, omdat deze de grond raakt als de auto te diep in veert. Deze reparatie kost al snel 400 tot 500 euro. Veren vervangen kost 200 tot 300 euro."
3. Welke auto's lopen het meeste risico?
Niet elke auto loopt een even groot risico. Volgens Annelies Tichelaar van de ANWB speelt de lengte tussen de voor- en achterwielen een rol. "Een kleine auto zal minder vlug de bodem raken dan een lange auto."
Ook de bouw van de voorzijde kan bepalen of de bodem al dan niet wordt geraakt. 'Sommige auto's hebben een lage voorbumper, die gevoelig is voor korte hellingen."
Patrick Wijnen, eigenaar van Stability4cars, die zaken doet met 300 dealers in Nederland, merkt dat autofabrikanten bij het construeren van de auto uitgaan van de standaard rijeigenschappen. "Dus ook de vering van de auto. Dat zorgt ervoor dat bij belading of bij drempels de auto vaker het wegdek zal raken."
Dit geldt volgens hem bij alle auto’s, maar vooral bij soepel geveerde auto’s, van vooral Franse makelij. "De vering zorgt voor comfort, maar bij drempels juist voor schade."
4. Wat zijn je rechten bij schade?
De wegbeheerder (binnen de bebouwde kom is dat de gemeente) moet er volgens artikel 6:174 van het Burgerlijk Wetboek voor zorgen dat de openbare weg in een goede staat verkeert. Ook is hij verplicht de wegen regelmatig te inspecteren en moet hij alle moeite doen om ze berijdbaar te houden.
Raakt bijvoorbeeld de bodemplaat van je auto los terwijl jij op een normale snelheid de drempel passeerde, dan kun je de gemeente aansprakelijk stellen. Hiervan kan sprake zijn als de drempel te hoog is.
Volgens John Boender zal de rechter kijken of de CROW-richtlijnen zijn gevolgd. "Als dat niet het geval is, moet de gemeente kunnen aantonen dat deze drempel net zo goed is en geen schade kan veroorzaken aan voertuigen." Voldoet de drempel aan de richtlijnen, dan is het vrijwel onmogelijk om de gemeente aansprakelijk te stellen, zo blijkt uit eerdere rechtszaken.
Verzakking
Het wordt een ander verhaal als een drempel vanwege een verzakking hoger wordt dan de richtlijn. "Wegen en straten worden ongeveer een keer in de twintig jaar opnieuw bestraat", zegt Tichelaar van de ANWB. Maar verkeersdrempels zijn eerder aan een onderhoudsbeurt toe. "Vaak wordt vóór de drempel afgeremd en na de drempel gas gegeven. Dat heeft invloed op de verharding, die daardoor eerder zakt of opgestuwd wordt."
Boenders kan dat beamen. "Als de ondergrond door druk van zware voertuigen verzakt, ontstaat een kuil, waardoor de drempel hoger wordt. Gemeenten moeten drempels daarom wel onderhouden." Een verzakking is volgens hem wel snel te zien op foto's, dus maak bij schade altijd een foto van de drempel.
Maak foto's
Heb je schade, dan moet je de wegbeheerder schriftelijk aansprakelijk stellen, zo meldt de ANWB. Vertel in de brief hoe het ongeluk is ontstaan en welke schade je hebt. Ook moet je kunnen bewijzen dat de schade door de drempel is ontstaan en dat je met gepaste snelheid hebt gereden.
Maak duidelijke foto's van de wegsituatie en de schade aan je auto en noteer waar mogelijk de gegevens van getuigen die kunnen verklaren dat je met een normale snelheid hebt gereden.
5. Hoe kun je schade voorkomen?
Voorkomen is beter dan genezen. Uiteraard is de adviessnelheid volgen de beste remedie tegen autoschade. Ook met het juiste remgedrag kun je veel ellende voorkomen. Bart Pols adviseert om circa tien meter voor de drempel de rem los te laten. "De auto of motor komt dan uit de vering, waardoor het voertuig de klap beter kan opvangen."
Hij merkt dat veel motorrijders te laat remmen, waardoor de vering het niet meer doet en de klap van de drempel veel groter wordt.
Stability4cars levert elementen van polyurethaan die tussen de veren worden geplaatst, waardoor de veerweg wordt gedempt. Zeker bij beladen auto's zorgt dat voor minder doorzakken en een stabielere wegligging. Deze elementen zijn verkrijgbaar vanaf 139 euro inclusief montage.